Hawajka długodzioba
| Akialoa lanaiensis[1] | |||
| (Rothschild, 1893) | |||
 Ilustracja autorstwa Keulemansa z 1893–1900 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
hawajka długodzioba | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Hawajka długodzioba[3] (Akialoa lanaiensis) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występował endemicznie na hawajskiej wyspie Lānaʻi. Widziany po raz ostatni w 1894 – niecałe dwa lata po odkryciu. Uznany za wymarły.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał Walter Rothschild w 1893 na łamach Bulletin of the British Ornithologists’ Club. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Hemignathus lanaiensis[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza hawajkę długodziobą w rodzaju Akialoa. Uznaje ją za gatunek monotypowy[5]. Gatunek znany z 3 okazów muzealnych[6][7], przechowywanych w zbiorach w Tring i Nowym Jorku[8]. Zostały odłowione w okresie od 15 do 22 listopada 1892, najprawdopodobniej przez E.B. Wolstenholme’a, nie Henry’ego Palmera, jak się przypuszcza[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosiła około 16,5 cm[8]. Dziób mierzył około 74–79 mm, skrzydła 79–84 mm (oryginalne wymiary podane w calach)[4]. Samiec miał oliwkowozielony wierzch ciała i brudnożółty spód z kremowymi pokrywami podogonowymi. Samicę cechował oliwkowy, nieco szarawy wierzch ciała i żółty brzuch. Dziób czarny[8]. Tęczówka brązowa, nogi łupkowoniebieskie, podeszwy żółtawe[9].
Zasięg, ekologia, zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Hawajki długodziobe zamieszkiwały Lānaʻi[7]; szczątki subfosylne, które należały być może do przedstawicieli gatunku, odnaleziono na Molokaʻi[8]. Hawajki te zamieszkiwały różne lasy powyżej 200 m n.p.m.[7], żywiły się owadami (w tym chrząszczami) i nektarem Cyanea angustifolia (Hāhā)[9][7]. Były to ptaki skryte, o locie szybkim i prostym. Miały odzywać się czystym gwizdem, nieco głuchym, trudnym do opisania słowami[9].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje gatunek za wymarły (EX, Extinct). Ostatnia pewna obserwacja miała miejsce 9 stycznia 1894. Przyczyną wymarcia było niszczenie środowiska oraz choroby zakaźne, możliwe że również drapieżnictwo ze strony introdukowanych gatunków[7][8]. Zdaniem George’a C. Munro za wymarcie hawajki długodziobej odpowiada wycinka lasów Euphorbia celastroides var. lorifolia pod uprawy ananasów[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Akialoa lanaiensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Akialoa lanaiensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Drepanidini Cabanis, 1847 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-26].
- ↑ a b Walter Rothschild. Hemignathus lanaiensis. „Bulletin of the British Ornithologists' Club”. 1, s. xxiv–xxv, 1893.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
- ↑ a b c MAUI-NUI 'AKIALOA Akialoa lanaiensis. [w:] The Birds of the Hawaiian Islands: Occurrence, History, Distribution, and Status (v2) [on-line]. Hawaii Biological Survey, 1 stycznia 2017. [dostęp 2017-09-07].
- ↑ a b c d e Lanai Akialoa Akialoa lanaiensis. BirdLife International. [dostęp 2017-09-07].
- ↑ a b c d e Julian P. Hume: Extinct Birds. Bloomsbury Publishing, 2017. ISBN 978-1-4729-3745-2.
- ↑ a b c Walter Rothschild: The avifauna of Laysan and the neighbouring islands. 1893–1900, s. 89–90.